《暗店街》中的巴黎意象

  摘要:

《暗店街》是法国当代著名小说家莫迪亚诺最为重要的代表作之一。这部作品为他斩获了法国龚古尔文学奖。《暗店街》以第一人称的视角讲述了一位失去记忆的年轻人想找寻自己曾经的故事。在他的努力之下,曾经的生活轨迹一点点被拼凑,同时也让读者体会到了二战之后不一样的巴黎。在现在人们的眼中,巴黎是浪漫而美好的。而莫迪亚诺笔下的巴黎,却是灰暗而沉默的。除却《暗店街》,莫迪亚诺其他作品的大背景也是永恒的巴黎。莫迪亚诺对于回溯巴黎的执着令人不禁想探寻这背后的意义。具体分析莫迪亚诺在《暗店街》中塑造巴黎的“意象”,再联系莫迪亚诺的人生经历和创作理念,来探讨“巴黎”这一城市对于莫迪亚诺的深刻影响。有利于我们更深层次的理解莫迪亚诺的作品及其背后的意义。

  关键词:启示莫迪亚诺;《暗店街》;巴黎;意象

  Introduction

ModianoestlelauréatduprixNobeldelittérature2014.AvantderemporterleprixNobel,Modianoavaitdéjàremportédenombreuxprixdelittératurefrançais.Ilestl’auteurreprésentatifdes”Nouvellesfables”etl’undes”Troismaîtresdel’écrivaincontemporainfrançais”.EnChine,denombreuxécrivainschinoiscélèbreslerespectentbeaucoup.

LarecherchenationalesurlesmonographiesdeModianocomprenddeuxouvrages,”Lesproblèmesd’identitédanslemondedesromansdePatrickModiano”duProfesseurFengShounonget”LemécanismemystérieuxdanslesromansdeModiano”deZhouTingdel’UniversitédeWuhan.Laplupartdesautressontdesrevuespapier,principalementàpartirdecinqaspects,c’est-à-direanalysed’imagespécifique,analysestructurelle,analysenarrative,analysedesujetetanalysed’histoiresociale.En2012,YangDongdel’UniversitédeXiamenapublié”Lapertedel’identité”dansRomansdeModiano,analysantprincipalementlesromansdeModiano.Perted’identitéetpoursuitedel’identité.ThèsedemaîtrisepubliéeparZhangQingshandel’UniversitéduYunnanen2015,étudedel’existencede«BeachPeople»dansDarkShopStreet.Cetarticleporteprincipalementsurl’analyseenprofondeurdel’imagede”BeachPeople”àlalumièredesombresdelajeunesse,delafamilleetdel’occupationallemandedeModiano.En2016,LiBingbingdel’UniversiténormaledeHuazhongapubliéunmémoiredemaîtriseintitulé”LesromansdeModianosurl’étudedesjeunesurbains”,quiétudielarecherchedesoietlafuitedesjeunescitadinsdanslesromansdeModiano.En2017,YangJinhuadel’UniversitédeJilinapublié”Lamémoiredel’oublidansl’espace”-Sur”l’identité”etle”Soi”danslesromansdeModiano.

Comparéeàlarecherchenationale,larechercheétrangèresurModianoreposeprincipalementsurlestroisélémentsdebaseduroman,enseconcentrantsurlethème,l’intrigueetl’imagedansleroman.PatrickModiano,écritparAKANEKAWAKMZàl’étranger,estlaseulemonographiecomplèteanalysantModiano.Plusde30articlesdejournaux,principalementenfrançais.

Depuis1976,Modianoécritdepuis52ans.Parmilesplusde30romansqu’ilapubliés,ilyadenombreusesœuvresremarquables.La”RuedesBoutiquesObscures”,entantquereprésentantdeModiano,aremportéleprixfrançaisdelittératureGoncourtquiestleplusprestigieuxprixlittérairefrançais,cequienfaituneétoilebrillantedelalittératurefrançaise.”Ruedesboutiquesobscures”estunchef-d’œuvretrèsimportantdeModiano,lauréatduprixGonggurdelittératurede1978.Ceromande110000motsestl’œuvreexcellentedelalittératurecontemporaineoccidentaleaprèslaSecondeGuerremondialeauXXesiècle,etilconstituesansaucundouteuntrésoruniquedansl’histoiredelalittérature.CetravailpoursuitlestylecohérentdeModiano,avecdesmots-cléstelsqueidentité,mémoireethistorique.

Àl’instardesautresromansdeModiano,”laRuedesBoutiquesObscures”asaproprehistoireetsonintrigueautourdeParis.Modianon’aencorejamaisquittéParis,ils’appelleaussile”VieuxParis”etlaplupartdespersonnagesqu’ilacrééssedéplacentsurlascèneéternelledeParis.Ilestl’écrivainpréféréàParis.Enfait,lespremiersromansdeModianoétaientbaséssurlapériodedel’occupationallemandedelaSecondeGuerremondiale.PourexprimervossentimentsendécrivantlaviedeParis,lespaysagesdeParisetlapopulationparisienne.Modianoestnéaprèslasecondeguerremondiale.Iln’ajamaisvécudanslemouvementderésistanceoulapériodeparisiennedelapériodeallemande.Maisdepuisl’âgede23ans,ilutilisesaviedemanièreobsessionnellepourdécrirelapériodehistoriqueaucoursdelaquellelefonctionnairefrançaisincertainestégalementdifficileàouvrir.

Detouteévidence,sesexpériencesd’enfanceetsesfamiliesontunegrandeinfluencesursesidéescréatrices.Dansl’environnementpolitiqueetculturelspécialdeParisàcetteépoque,Modianoavaitdesstylesetdesidéesdifférentsdeceuxdesautresécrivains.Àtraversuneanalysedétailléede”l’Imagination”deModianodans”RuedesBoutiquesObscures”,puiscontactél’expériencedeviedeModianoetsesidéescréatives,pourexplorerlavillede”Paris”àlaprofondeurdeModiano.CelanousaideraàcomprendrelesœuvresdeModianoetleursignificationàunniveauplusprofond.

  1Modianoetl’imagedeParis.

Aucoursdel’histoirecentenairedeNobel,lesauteursprimésécriventdestravailspourexprimerl’étatdeleurpropreexistenceetlejeudifficilequiexisteentrelecréateuretlacréation,commeModiano.DansletravaildeModiano,lesquestionsd’identitésonttoujoursinsaisissablesetl’arrière-planduromanplongetoujoursdansl’angoisseetlaconfusion.Lespersonnagesdesesromansviventdanslebrouillard,etl’histoiresedéveloppetoujoursdansunedirectioninconnue,etiln’yapasderéponse.Iln’yapasdepointdedépart,onnesaitpasàquois’attendre.

Modianoécritdepuis52ans,etdanssesécrits,Parissembleêtreunlieuéternel.Depuissonpremierroman,ParisesttrèsimportantetParisestlabaseprincipaledetoussesromans.

ParisestlaplusgrandecapitaledelaFranceetlaplusgrandevilledeFrance.C’estuncentrepolitique,économiqueetculturel.Entantquel’unedescinqmétropolesinternationalesdumonde,ellesevoitconfierl’imaginationetledésirardentd’innombrablespersonnes.Lavilleaétéconstruiteplusde1400ans,maiselleestsynonymederomanceetdemodedanslecœurdesgens.Sonhistoire,sadouleur,sonsilenceontétéprogressivementoubliés.En2014,l’AcadémieroyaledessciencesdeSuèdeadécernéleprixNobeldelittératureàModiano,cequiapermisànouveauàParisdesefocalisersurModiano.

OnaditquebeaucoupderomansdeModianodonnentauxgenslesentimentdedéjàvu.Ilyadesdifférencesentreleshistoiresetlespersonnages,maislethèmeetl’atmosphèresontsimilaires.Enparticulier,lesromansbaséssurParistententderécupérerlessouvenirsperdusetseretrouventdansl’espacepourcapturerlepassé.Biensûr,letempsnepeutpasêtreretenu.Aufildesannées,delatransformationhistorique,lespersonnagesdesromanssontdevenuscommelesanciensnomsetlesanciennesadresses.MaisleParisdeModianoestéternel.Paris,cettevillequireprésenteleromantismedanslesimpressionsdesgens.

Paris,cettevillequireprésenteleromantismedanslesimpressionsdesgens.SelonModiano,Parisressembleplusàunénormerideaud’eauscintillante,etl’isolementrelieégalementletempsetl’espace.

  2l’imagedeParisdans”RuedesBoutiquesObscures”.

QuandModianocommençaitàs’appliqueràécrire,ilétaitdanssajeunesse,ilavaituncaractèrebohème,pleinderessentimentcontrelemondeentieretsedétestaitlui-même.Etaprèsavoirpubliéquelqueslivres,ilacommencéàcomprendreleschoses,progressivementcalmesetrationnelles.Etla”Ruedesboutiquesobscures”estunsignedesamaturité.

Aprèsavoirlula”RuedesBoutiquesObscures”deModiano,onsesouvientnonseulementdesesintrigues,maisonimpressionneégalementles”images”spécifiques.Ilssontmentionnéesàplusieursreprisesdansleroman.Parexemple,leslistesparisiennesqueGuyaparcouruesàlarecherchedupassé,lesvieillesphotoslégèrementjauniesetapparemmentmarbréesdeParis,les«beachers»quisontmentionnésparHutteetGuyetle«café»mentionnéaudébutduroman.

Lecaféestl’unedesimagesemblématiquesduroman”RuedesBoutiquesObscures”etl’undesmonumentsdeParis.Audébutduroman,leprotagonisteGuyétaitdansuncaféetattendaitHutte.Leromanreflètetoujourslespenséesprofondesdel’auteur.Danslessouvenirsd’enfancedeModiano,iln’estpasalléaucaféseulaudébut.Àcetteépoque,sesparentssortaientsouventpoursedépêcher,invitantseulementunefillequiétudiel’artàprendresoindelui,etcettefilleemmenaitsouventModianodansdescafésétranges.

Sousl’influencedel’expériencedel’enfance,lecafédeModianon’estpasseulementunlieud’attentepourlapaix,maiségalementunlieudereposetd’attente.Lesdifférentesexpériencesdesonenfanceontrenforcésadéterminationàécrire.Decettefaçon,Modianoaététempéréparlatourmenteàlongtermeetnerenoncejamaisàlaténacitédetrouverl’identité.Avecuneécriturecalmeettenace,ilreprésenteune”image”concrèteetvivante.

Ces”images”petitesetspécifiquessontdestinéesàêtreinséparablesdelagrandescènedeParis.L’histoirede”RuedesBoutiquesObscures”sedérouledansunappartementdu8èmearrondissementdeParis.Lesroutes,lesrues,lesplaces,lespontsetlesrivesdufleuveénumérésdanslelivresonttrèsspécifiques.Lelivrenementionnequeprèsdetrentedesnomsetnumérosdemaisonexacts.Cesruesspécifiques,cesplaces,cesponts,etc,dispersésdanslesjourssombresdeParisaprèslaSecondeGuerremondialeoudanslanuitcalme,s’étendaientselonlestermesdeModiano,amenantainsilesvisiteursàdécouvrirunParisauthentiqueetsilencieux.

  2.1″Silent”àParisdans”RuedesBoutiquesObscures”.

“LaRuedesBoutiquesObscures”regorgedefantômesdufuturetduprésent,lepasséetleprésents’interpénétrant,leréeletl’illusoiresecroisantetsetransformant.Ceslabyrinthesgéologiques,quisecroisentdanslesruesetlesruelles,créentunesériedepersonnagesdéroutants.D’aprèsModiano,Parisestsolitaire.Iln’estpasdifficiledecomprendrequedanslesvillesquiontconnulaguerre,lapopulationachuté.Pluslavilleestlarge,pluslapersonneestpetite,levideaugmenteaveclasolitudeetlesentimentdetristesseaugmenteinversement.

Commenouslesavonstous,leParisd’aujourd’hui,commelemondel’adécrit,estunevilleéclairée.Enfait,audébutdesannées1940,Parisétaitunevillesombreettropsilencieuse.Lebruitdesinteractionsquotidiennesaveclaville,lesvoixdespassants,lespasprécipités,lescolporteurshurlantdanslarue,lesbardesderueetlesdifférentsartistesderue,lebruitdelacirculationsurlechantier,enparticuliersurlarouteLesdeuxsontsérieusementréduits.

Lenoirestunadjectifquin’estpasnécessairepourlalumièreambiante,maisaussiunadjectifpourParissousoccupationallemande.Parisdans”TheDarkShopStreet”estégalementdanscettepériode,avecunsilencenoirtrèsclair.Bienqueparfoisl’environnementsilencieuxrendelechantdesoiseauxagréableetquelamusiquelégèreapaisantedétendelesoreillesparisiennes,danslaplupartdescas,lesilencenepeutqu’êtresourcedeconfusionetd’effroi.Lesonsoudaindelasirèneestsynonymededanger.Lesondumoteurquivoledanslecielestsynonymededanger.Jenesaispasoùlescrisetleshurlementsapparaissantaucoindelaruesontencoreplusfrustrants.Untelendroitestàlafoisoppressantethorrible,etbeaucoupdegenschoisissentdes’échapper.Guyestpareil,maisilestévidentqu’iln’apasréussietqu’ilaperdutoutsonpassé.Auxyeuxdesparisiensaumoins,leParisoccupén’apasdegloireàcélébrer,maisiln’estquedéplorable.

EtcegenredeParis,c’estexactementlesilenceparisiendelaruedesBoutiquesObscures,c’estaussiledébutdel’expressiondesoideModiano,etelleessaiededépeindreParis,quitentederendrelesgensmémorables.

  2.2Lerendudel’imagesilencieusedeParisdanslaRuedesboutiquesObscures.

Lesimagesconcrètesduromanpeuventfaireressortirl’atmosphèreduroman,etl’atmosphèreestbaseduroman.Parconséquent,lesauteursontl’habitudedeutilisercequ’ildécritpourcréeruneatmosphèrespécifique.L’atmosphèrefaitréférenceàunsentiment,uneémotionetunrefletdanslecœur.L’atmosphèreestlasommedesfacteurspsychologiquesquipénètrentdansl’espaceetpeuventinfluersurleprocessuscomportemental.Cesfacteurspsychologiquesincluent:nervosité,excitation,dépression,peur,attente,etc.

LadescriptiondeParisdansleromanacrééuneàtmosphère”silencieuse”.Leromann’estpaslong,seulement110000mots,maisonpeutressentirle”silence”et”gris”deParisàcetteépoque.AfindecomprendreplusprofondlesilencedeParisdanslaRuedesBoutiquesObscures,onpeutêtrecomprisetressentiàpartirdestroisélémentsdebaseduroman.

2.2.1Caractérisationdelajeunesseparisienne.

Lajeunesseurbainede”RuedesBoutiquesObscures”estdansunétatdeconfusionetd’inquiétude.LaProtagonistederomanontperdulamémoireparcequ’ilaétéstimuléquandilétaittraversélafrontièreencontrebandeilyaquelquesannées,Avecl’aidedeHutte,ilapossédéunnouveaunometunenouvelleidentité.Maisaprèsavoirtravaillépourl’agencededétectivespécialependantdenombreusesannées,HutteestsurlepointdequitterParis,GuyadécidéderesteràParisetd’utilisersestechniquesdedétectivepourexplorersonpassédanslafouleimmense.

Hutteestunpersonnagetrèsintéressantdansleroman,ilalamêmemémoireperduequeGuy,maisiladitqu’ilnes’enfaispas.Cependant,aprèssonretouràNice,ilaréponduàGuyexpliquantque,commeilavaitvisitél’églisedanslaquelleilétaitalléavecsagrand-mère,ilavaitégalementreconnul’importancedupassé.Pourlui,Lamémoiredupassén’estquesélectivementignorée.Jean-Michel,unphotographequiadonnélaphotoàDenise,estunefigureextrême:ilachoisidevivredansl’ombredelamémoire,desefairepeuraveclesruesàlamémoire,ilécoutaittoutletempslesmotsdetueurquis’appelerlui-même.Unevoixhorriblequis’abusedessouvenirsdupassé.LecoupleFreddieatraitélepasséplusdifféremment.GayachoisidemettrefinàsesjoursenavanceetFreddieachoisidecouperlepasséetdedisparaîtreactivement.

Parisétaittrèsvideetsilencieux,letrounoirdelamémoire,lafouleépuisée,c’estParisQuiaétéoubliépendantl’occupationaprèslaDeuxièmeGuerremondiale.Danscetteatmosphèredetension,laconfusionintérieuredelajeunesseparisiennes’esttransforméeenunsentimentd’évasion.C’estpourquoilesFrançaishésitentencoreàrappelercettehistoire.Lorsquedessouvenirsnepeuventêtreenfermésdansunevillesombre,detelssouvenirssontvouéssanstempérature.

Dudébutàlafin,l’ensembleduromannementionnaitpascequelesnazisavaientfait,maislesconséquencesdel’évolutiondelasituationdupointdevuedescitoyensparisiens,maisrendaitleslecteurspluschoqués.

2.2.2Promotiondelaparcelle.

“RuedesBoutiquesObscures”commeunromanàsuspensenonauthentique,jusqu’àlafin,Guyn’apastrouvéunpasséclairetnet.Ilnepeututiliserquel’ancienrépertoiresocialparisien,desphotosanciennesetdessouvenirssporadiquespourretrouverlepassé.Ilestsouventsuiviparunbrouillarddebrouillard,maislebrouillardesttoujoursplusintense.

L’intrigueestlabasepourlaformationducaractère.Dansla”RuedesBoutiquesObscures”,audébut,Guyfaitfaceàcertainsdesesanciensamismaisn’osepasracontersapropreexpérience.Ilaseulementoségiflerets’estcachépourtesterlesautres.Cetteattitudeprudenteafortementmisenvaleurl’environnementparisiendecetteépoque.LeParisnoirestpleindevigilancecontrelesétrangers.Donc,ilnepeutquebasculerdansuneidentitéplausible,plutôtquedechercherlepassé,ilestpréférabledereconstituer.Plustard,aprèsavoircommencéàdéterminersonvrainom,ilacommencéàsuivresapropretrajectoiredevie.Lerésultatdelarecherchen’apaspermisàGuydemieuxcomprendrelepassé,maisilestdevenuencoreplusconfus.Savieaétémarquée”silencieuse”et”sombre”parParisàl’époque,c’estl’embarrasqu’ilnepeutjamaislibérer.

CommeGuy,devieuxamisvivantàParisontleurpropretoléranceetlanoirceur.Lephotographequirestaitàlamaisontoutletempsetrestaitàlamaisonpourletéléphone,nepouvaitplusattendreletéléphonepourl’aideràsesortirdumeurtre,ilnepouvaitpassortirdelaguerreetilnepouvaitpasvoirlalumièredelavie.Leschaînes;lahâte,justejetéuncoupd’oeilaucoindelarue,lessixdieuxetpersonne,pourlui,lepassénoirdanstouslescoinsdeParisseramisenscène,lepasséàParisaétégravédanssesosparlecouteaudesannées.Lepasséparisienétaitlefardeaudesavie.

C’estlecasdelaruedesboutiquesobscures.Iln’yapasbeaucoupdedescriptionsdeParisdansunromanàpartentièrede110000mots,maisl’auteurdécritlarechercheduprotagonistepourlepassé,lechangementd’avisetlesexpériencesd’anciensamis.Laterrearestaurél’expériencedevieréelledespersonnesaprèslasecondeguerremondiale.Onadévoilél’apparencedepersonnesvivantdansleParissilencieuxpeuàpeu.Acetteépoque,pourlesautreshabitantsdeParis,letraumatismedelaSecondeGuerremondialeressemblaitàuneombrepersistante,fermementattachéeauxruesdeParis.Cetypedeblessurenenécessitepasderappeldélibéré,tantquelesgensverrontlesendroitscorrespondants,cesévénementspassésgrisapparaîtront.

2.2.3Thèmeclair.

“Ruedesboutiquesobscures”raconteprincipalementl’histoired’unepersonnesansmémoirequicherchelepassé.Maislebutdelarecherchen’estpasd’obtenirunrésultatclair.L’histoireduromans’estpasséaprèslaSecondeGuerremondialeetilyadenombreuxconflitsontéclatédansuntelcontextesocial.Lesgenssemblentinsignifiantsdanslaville,commes’ils’agissaitd’ombresmanipulées.Dansuntelcontextesocial,ilestconcevablequelerésultatsoittoujoursillusoire.Guyn’apastrouvéderésultatdéfinitifjusqu’àlafinduroman.Lasous-estimationdelapoursuiteduromanmetenévidencelesensduprocessusdepoursuite.OnpeutendéduirequelethèmequeModianoveutexprimerneselimiteplusàlapoursuitedel’identitéparlegroupeethnique,maisàretrouversonregardsurlui-même.Aulieuderechercherunsentimentd’identiténationale,c’estuneconfirmationdel’existencepersonnelle.

LeprotagonisteGuyestunepersonnequidoutedetout,ilatoutoubliédanslepasséetavécumaladroitement.Avecl’aidedeHutte,ilareçuunnouveaunom,Guy.Cequiestintéressant,c’estqu’enfrançais,GuyesthomophoniqueavecGui.PourGuy,mêmes’ilsaitpertinemmentquelepassénesefaitpasplaisir,ilneveutpasabandonner.Ironiquement,leseffortsneportentpasnécessairementleursfruits.Plusieursfois,sapersistancen’apasportésesfruits.Mais,àmaintesreprises,Guyaapprispeuàpeulasituationréelledesparisiens.

ÀParis,dansleroman,lasolitudeetl’indifférencedesgenssontmagnifiées,lesgensviventdansleurpropremondeetnedérangentjamaislesautres.LaSecondeGuerremondialeestleplusgrandtraumatismedesparisiens,maisilspeuventmaintenirunetrèsbonnecompréhension,personnenelementionne,commesilescicatricesn’étaientpascouvertestantqu’ellesétaientcouvertes.Lesgenssesontsentistrèschoquésetontintuitivementl’impressionqueParisétaitàl’époqueunevillesanstempérature.

Enoutre,lethèmeexprimédansleromanneselimitepasàlarecherchedel’identitéparlegroupeethnique,maisviseàretrouverleregardsurlui-même.Aulieuderechercherunsentimentd’identiténationale,c’estuneconfirmationdel’existencepersonnelle.C’estaussilaraisonpourlaquelleModianotentederestaurerlaviedeshabitantsdeParisaprèslaSecondeGuerremondiale.

  2.3Lasourcedusilence——letraumatismedelasecondeguerremondiale.

Modianon’écritpaslechampdebatailledel’épée,nedécritpaslastratégiedelamarche,pasdesang,pasdemort,pasdecrisetdepleurshumblesetsansdéfense,maisplusintuitifpourpermettreaulecteurderessentirlaguerredestructive.

Lesdommagescausésparlaguerreàl’humanitésontsiimportants,nonseulementphysiquesetmatériels,maiségalementpsychologiques.Pourlesparisiens,l’ombrelaisséeparlasecondeguerremondialeestunproblèmequiconcernelasociétédanssonensemble.ParispendantlaSecondeGuerremondialenelesapasrendusfiersoumémorables.IlssontplusdisposésàoublierprogressivementleParisàcetteépoque.Àcetteépoque,laFranceremportalavictoiredelaSecondeGuerremondialeàunprixextrêmementélevé,latechnologiemilitairedel’ennemisedéveloppatrèsrapidement,maisl’arméefrançaiseutilisaitdepuislongtempslatactiquededéfensepassivedusmashing.Danslesannées1930,leministrefrançaisdelaDéfense,legénéralMackinawaconsacrésixmilliardsdefrancsàlaconstructiond’ungroupefortifiéd’environ400kilomètreslelongdelafrontièrefranco-allemande,baptisé”LigneMaginot”.LaFrancepensequ’enraisondelalignededéfenseMaginot,celan’aidepas,maiscettelignededéfensenefonctionnepas.

Audébutdesannées1940,laFranceesttombéeetl’Allemagneacontinuédedéferlerausudsurl’arméefrançaise,quiarefusédeseretirer.Environ10millionsderéfugiésontfuilaville.LesFrançaisontabandonnéParis,quiaannoncéledébutdePariscommevilleouverte.Voyantquelegrandnaviredupaysestsurlepointd’êtrerenversé,laGrande-Bretagne,entantqu’alliée,n’apasseulementcherchéàaider,elleaégalementvouluprendrelerisquedesautresetrechercherdavantaged’avantagespourelle-même.Entantquepuissancenavalemondiale,laFranceesttombéesouslechocdesespropresalliés,uneautrepuissancenavalemondiale.

L’occupationallemandedeParispendantlaSecondeGuerremondialeétaitunlieuinsolite,ondemandaitauxJuifsvivantàParisdeporterdesétoilesjaunessurleursvêtementsquelesnazisutilisaientpourlesdistinguerdesautresracesetpourlesisoleretlesexiler.Àl’exceptiondesJuifsàParis,lesautresparisiensdoiventêtrerelativementfaciles.Aumoinsàlasurface,laviecontinueaussicalmementqu’auparavant.BienquedesmillionsdecitoyensfrançaisordinairessoientconfrontésàdespénuriesalimentairescriardessouslerégimedeVichyseptentrionaloccupéparlesnazisetcoordonnéparlesnazis,lescafésetlesrestaurantsprospèrentencore.Malgrélesravagesdelaguerreàtraversl’Europe,lesattractionsdeloisirstellesquelezoosonttoujoursouvertes,tandisqueleshommesquirecrutenthabituellementdescivilsportentdesvêtementscivilsetnesemblentpassouffrir.Cependant,àl’instard’autresévénementssurvenusenFrancependantlaSecondeGuerremondiale,l’occupationnaziedeParisétaitpluscompliquéeetambiguëqueleshommes.Comparésàl’enfercauséparlesnazisailleursdanslepays,lesgensonttendanceàpenserquecesquatreannéessontdifficiles.

DanscelivredeParis,desfantômeserrantssontéparpillés,etlesspéculateursengagésdanslenégoceaumarchénoirsontdesfantômes,ycomprisl’ombredesonpère.SelonModiano,chaquerue,chaquecarrefourrappellentsavie.IlseconsidèrecommeunprisonnieràParisetlavillealaisséunemarquedanssonenfanceetdanssajeunesse,desortequeParisaétéintégréàsoncœur.

Aupointdevueactuel,toutlemondevitdansuneèredepaix.Aucund’entrenousn’avéculaguerreenpersonne.Touteslesconnaissancesquenousavonsacquisessurlaguerreproviennentdeslivres,desreportagestélévisésetdesinformationssurlesréseauxdelabibliothèque.Ouladéclarationdequelqu’und’autre.End’autrestermes,notrecompréhensioncomplètedelaguerreneprovientquedulangageetdesmots.Nouspouvonsl’apprécier,maisnousnelecomprendronsjamais.Noussavonsseulementqu’uneguerreaeulieuetquelaguerreestcruelle.Maislemotestcomplètementdifférentpourceuxquiontconnulaguerre.C’estdifférentpourlesgensquiviventdansl’après-guerre.

L’élogeduprixNobeldelittératureneconcernepasseulementlesœuvresdeModiano,maiségalementlesnombreuxautresécrivainsquionttentédedépeindrelaguerre.PendantlaSecondeGuerremondiale,Parisfutunsouvenirtrèsspécialpourtous:denombreuxécrivainsonttentédecapturerdesœuvrescachéesetinconnuesquin’avaientpratiquementaucunetracedupassé.Mettezcesmorceauxensemble.Letravaild’unécrivainestindissociabledelavilleoùilestné.Surtoutquandilesttémoindeladestructiondelaville,celalerendplussensibleauthèmedelamémoireetdel’oubli.

  3LapoursuitepersistantedeModianosurParis

Voilàaussilapreuvequ’unécrivainestmarquéd’unemanièreindélébileparsadatedenaissanceetparsontemps,mêmes’iln’apasparticipéd’unemanièredirecteàl’actionpolitique,mêmes’ildonnel’impressiond’êtreunsolitaire,repliédanscequ’onappelle«satourd’ivoire».Ets’ilécritdespoèmes,ilssontàl’imagedutempsoùilvitetn’auraientpaspuêtreécritsàuneautreépoque.

——ModianoaremportélediscoursduprixNobel,2014

DanslediscoursdeNobel,Modianoaexpliquéquesaphilosophiecréativeétaitinfluencéeparlesexpériencesdesonenfance.SonexpériencedejeunesseàParisl’arenduincapabled’échapperàlavilledeParisdanssesécritsultérieurs.

Danssonentrevue,ilaadmisquel’undesprincipauxobjectifsdesonécritureestdesaisirlepointleplusprécis,qu’unseulélémentestnécessaireetqued’autrespeuventêtredirectementinclusdanslacatégoried’incertitude.PourModiano,l’élémentleplusimportantdesonécritureestParis.

Onpeutdirequel’enfancedenombreusespersonnesestheureuseetbelle.Maisl’enfancedeModianoétaitdivisée,commeundébrisincomplet,etilnepouvaitpaslesintégrer.Uneenfancecohérente,c’estcommeêtrerecouvertdebrouillard.C’estpourquoiModianoacommencésacarrièred’écrivainenessayantdereliercesfragmentsàsonimaginationetàsesarticles.

L’expériencedel’enfanceaeuuneinfluencedécisivesurlacréationdeModiano.Iln’estpasdifficiledecomprendrequ’aprèstout,lespersonnesheureusessontilluminéesparuneenfancecomplèteetquedesmalheureuxrecherchentuneenfancemanquante.Laguerreanonseulementprovoquéledépartetladouleurdesêtreschers,mais,mêmes’iln’avaitjamaisconnulaguerre,ilavaittoujoursunepeurprofondedelaguerre.

  3.1ExpériencedevieàParis

PatrickModianoestnéàParis,enFrance,aprèslafindelasecondeguerremondiale.Parmisesexpériencesdevie,lachoselaplusinoubliableestsonenfance.Danssonenfance,sonpèreetsamèrenesontpasrestéslongtempsàlamaisonàcausedutravail.Parconséquent,puisqu’ilétaitraisonnable,luietsonfrèreLudivivaientensemble.Cependant,desévénementsinattendussesontproduitsetLudiamalheureusementquittéModianopourtoujours.

LedépartdeRudyannoncelafindel’enfancedeModiano.Letempsdel’enfance,pourModiano,estinestimable,depuislepremierromanpubliéàl’éditionen1968,jusqu’en1982,lapagedetitredel’ouvrageestécrite《pourRudy》.Modianoaégalementrappelél’expériencedesonenfancelorsqu’ilaremportéleprixNobeldelittérature,etilaaffirméquesesécritsd’aujourd’huiétaientinfluencésparsesexpériencesd’enfance.Danslessouvenirsd’enfancedeModiano,iln’avaitpasdesouvenirspluscompletsqueRudy.Parconséquent,ils’estégalementengagéàtrouveretàconnecterdessouvenirs.

Modianoaimaitlalittératuredepuissonenfance,ilécrivitunpoèmeàl’âgedequinzeans,etàl’âgedequatorzeoucinqans,ilmanifestaunvifintérêtpourlacréationderomans.AprèsiladiplômédulycéeHenriIVàParisen1965,ilestadmisàlaSorbonneàParis,ilabandonneaprèsunandescolaritéetsespécialisedanslacréationlittéraire.En1968,Modianopubliasapremièreœuvre,lecontenudeModianoestabsurde、bizarre、nouveauxetuniques,lestylespécifiquequilefirentsauterdansuneétoilebrillantedumondelittérairefrançais.Sestalentslittérairesontattirél’attentiondescritiques,quiontremportéleprixdel’année.Plustard,ilapubliéplusieursouvragessuccessifsetapresqueremportéleprix.En1969,ilremporteleprixDiamondTip.En1972,ilremportel’Académiefrançaise.En1974,ilaco-écritlescénarioaveclecélèbreréalisateurLouisMarrpourdevenirl’undeschefs-d’œuvredufilmdesannées70etilaremportéleOscarPrixBookmakeren1975.La”Ruedesboutiquesobscures”de1978aremportéleprixGonggurdelittérature.

SajeunerenomméeetlescirconstancesparticulièresdesonenfanceontformélesidéesuniquesetnovatricesdeModiano.Enmêmetemps,sonexpériencedelavieàParisl’amismalàl’aise.IlavulesilencedeParis,alorsilveutdirequelquechosedepluspourlaville,aulieudesimplements’échapper.

  3.2L’impactdesconditionssocialesethistorique.

LepèreetlamèredeModianosesontrencontrésàParispendantl’occupationallemande.Sonpèreétaitunmenteuretuncommerçantdumarchénoirquiavaitdissimulésonidentitéjuivependantl’occupationallemandeetneportaitjamaisdebrassardjaunehexagonal.

Dansl’histoiredelaviedupèredeModiano,ilsemblecomporterdenombreuseséchappatoires,etsonpèrepréféreraitdissimulerceséchappatoiresaulieudelescombler,toutcommeleresponsablefrançaispréféreraitnepasrevenirenarrièresurl’histoiredelacoopérationavecl’Allemagne.Chiracestledernierhautresponsableàavoirnonseulementconnul’occupationallemande,maiségalementservidanslegouvernementdeVichy.Maislorsquelespersonnesperduessontmortespourtoujours,lorsquetouslestémoinsontétéenterréssouslapierrefroide,lorsquel’obscuritéaengloutilesparolesdetoutlemonde,lesmartyrsontétéenchaînésetlescriminelsdeguerresontmortspaisiblement.Aujourd’hui,nousdevonsadmettrequelapériodehistoriqueapeut-êtrefinalementétéenterrée.

Modianoestl’enfantquiavécuàParisaprèslaSecondeGuerremondiale.PourModiano,ilestnéàParisetagrandiàParis.SavieestsurtoutàParispendantl’occupation.LesexcentricitésdeParisàl’èreoccupéeontégalementimpressionnéModiano.Ensurface,laviecontinuecommeavantetlescinémas,cinémas,sallesdeconcertetrestaurantssonttoujoursouverts.Ilyaaussidelamusiquerelaxanteàlaradio.Ilyaplusdegensquivontaucinémaetquiregardentdesfilmsqu’avantlaguerre,etilsemblequecesendroitspeuventamenerlesgensàserassemblerpourseréfugieretserapprocherpourseréconforter.Cependant,touslesdétailsrappelaientqueModianoParisn’étaitpluscequ’ilétaithier.Lesvoituresrares,lesruescalmesetlesrecoinssombresindiquenttousqu’ils’agitd’unevilledesilence,unlieuoùlesparisiensdel’époquesouhaitents’évaderleplusrapidementpossible.

Parconséquent,afindedécrireledestinhumainleplusdifficile,lavieréelledesparisienspendantl’occupationallemandeaétérévélée.Avecl’artdelamémoire,Modianoprésentedanssesromanstouteslesœuvresdisparuesdel’histoireofficielle.Enfindecompte,sesœuvressontégalementcomprisesparlepeupleetaiméesparleslecteurs.

  3.3ConceptdecréationnarrativecentrésurParis.

LaphilosophiecréativedeModianoestétroitementliéeàsonexpériencedevie.L’idéecréativequ’ilpoursuitdepuistoutcetempsestqu’ilseconsidèrecommeunenfantdelaguerrecommelesautrespersonnesnéesen1945.ModianoestnéàParis,maisilestreconnaissantpourcettevillesombre.

BienqueParisnefûtpasunevillefièreàl’époque,leresponsablefrançaisneconnaissaitpasgrand-chosedecettehistoire.Maisnil’attitudeofficiellenilesilencedesparentsnepermettentpasàModianodeproduirelesmêmespensées.Aucontraire,lapoursuitedupassédeParisestdevenuelethèmedesapoursuitedeParis.

AquoiressembleParisàModiano?Larueétaitilluminéepardeslampadairesauxcouleurspâles;lesoir,lacirculationsurlesboulevardscoulaitcommeunelumièred’unblanclaiteux;Modianosesouvientdunomdechaquecartederueentantquecollectiond’amulettes.

Laplusgrandedifférenceentreluietlesautresmaîtreslittérairesestqu’ilestun”photographelittéraire”.Chaquefoisqu’ilouvresonroman,c’estcommeouvrirunebellecollectiondephotographies.L’intriguecomplèteetlespersonnagesdecettecollectiondeviennentdesphotoséparpilléesetdesimagesbrisées.Ensuite,ilasoulignélepaysageetlesbâtimentsici,etaparfoistouchélespersonnagesetlesscènesconstruiteslà-bas.Ilvousprésenteraleschosesqu’ilaphotographiées.Maisladirectionetledéveloppementdel’ensembledel’histoireexigentquevouslecompreniezavecvotrecœur.

  Conclusion

PourModiano,lesdeuxpériodesdontilétaitamoureux,lachutedelaFrancedanslapremièremoitiédesannées1940etlesturbulencespolitiquesdesannées1960,nenousontpasséduit.Cen’estquelapoursuitedeModianoquiaajoutéunetouchedecouleuràcetteépoqueetcettecouleur,aveccetteépoque,s’éclaire.

CequepoursuitModianon’estpasseulementunfaithistorique,maisaussiuneimagination,unesortedeprojection:ilexisteetsemblen’avoirjamaisexistéauparavant.Lesgensnepeuventpasentrerdanslamêmerivièredeuxfois.Demême,chaquerecherchevaperturberetchangerlaformefinaledupassé.Lasignificationdelapoursuiteestenréalitédonnéeparlesactionsquisontpoursuivies.

Àlarecherchedesannées1960,Modiano,àl’instarduprotagonistemasculindelaruedesBoutiquesObscures,n’avaitjamaiseuuneattitudepositiveàl’égarddelapolitique,maislesrapidesdelapolitiqueontattisélescoucheslesplusprofondesdelasociété.Lesvaguesrenforcentl’incertitudedel’existenceindividuelle,desortequetouteslesincertitudessubtiles,optimistesetincertainessontrenduespossibles.Etla«recherche»deModianoestprécisémentcetteincertitude.

Alorspourquoidevrions-nousrechercherl’incertitude?ParcequedanslaviecontemporaineoùModianoestenvie,toutesttropcertain,commesitoutlemondevivaitdansuncadre.Touteststipulé,etdanslecasoùlahiérarchiesocialeestclairementcomprise,mêmeledésiretlebonheursemblentincapablesdechoisirdemanièreindépendante.Toutlemondepeutfairen’importequoi,oùalleretquiestaveceux.Cette”détermination”portela”possibilité”aumaximum.EtleplussouhaitabledeModianoestlapetiteconfrontationavecce”certain”.

Lesondulationspeuventfaireflotterl’eau.Modianosaitmieuxquequiconquequelanoyadeesttoujoursplusattrayantequel’eaustagnante.Ilpoursuitdonc,retraceettentedereconstruireunespaceetuntempsincertains.C’estlethèmedesaquêteetilchercheconstammentàtrouverlesensdeParisaprèslaSecondeGuerremondiale.

BienqueRuedesBoutiquesObscuresnepoursuivedélibérémentaucunsujetni”sens”,ellepoursuitaumoinsquelquechosedesimilaireouparallèleau”sens”,quiestunlointainsouvenirdelaviePlusprécisément,ils’agitd’uneinévitabilitésentimentaleetpoétiqueinévitablemaisindélébiledumystèreetdel’illusiondelavie.DanslestylodeModiano,lavieestvraimentintouchablecommelavapeurd’eauetilesttrèsdifficiledeserappelercommeunécho.

OnaditquebeaucoupderomansdeModianodonnentauxgenslesentimentdedéjàvu.L’histoireetlespersonnagessontdifférents,maislethèmeetl’atmosphèreontdessimilitudes.Enparticulier,lesromansbaséssurParistententdecaptureretdebriserlessouvenirsperdus.L’agitationdel’espaceestdestinéeàcapturerlepassé.

Biensûr,letempsnepeutpasêtreretenu.Aufildesannées,delatransformationhistorique,lespersonnagesdesromanssontdevenuscommelesanciensnomsetlesanciennesadresses.MaisleParisdeModianoestéternel.

  Bibliographie

[1]D.COSNARD,Dennis,DanslapeaudePatrickModiano.[M].Paris:Fayard,2011

[2]DeJongPeter.TheNotesOfPatrickModiano.[J].Harper’Magazine.2017.334(2000):77-83.

[3]Lees.David.PatrikModiano.[J].ModernLanguageReview.2017.112(3):710-711.

[4]AlanMorris.NewDirectionsinEuropéenWriting,[M].London:BloomsburyAcademies,1996.

[5]AnneliesSchulteNordholt.PhotographieetimageenprosedansDoraBruderdePatrickModiano.[M].Neophilologus,2012.

[6]陈路.《寻根之路——评<暗店街>》.[J].《中国教育学刊》.2017.(11).

[7]冯寿农.《论莫迪亚诺小说世界中的全息结构》.[J].《外国文学评论》,1989,04.

[8]刘曦.王大智.《<暗店街>在中国的译介与启示》.[J].《法国研究》.2017.(4).

[9]莫迪亚诺.2008.《暗店街》[M].李玉民译.上海:上海三联书店.

[10]夏伊勒.《第三帝国的崩溃》.[M].海口:南海出版公司,1990.

[11]周婷.《莫迪亚诺作品中的似曾相识元素》.[J].《法国研究》,2013.(3).

下载提示:

1、如文档侵犯商业秘密、侵犯著作权、侵犯人身权等,请点击“文章版权申述”(推荐),也可以打举报电话:18735597641(电话支持时间:9:00-18:30)。

2、网站文档一经付费(服务费),不意味着购买了该文档的版权,仅供个人/单位学习、研究之用,不得用于商业用途,未经授权,严禁复制、发行、汇编、翻译或者网络传播等,侵权必究。

3、本站所有内容均由合作方或网友投稿,本站不对文档的完整性、权威性及其观点立场正确性做任何保证或承诺!文档内容仅供研究参考,付费前请自行鉴别。如您付费,意味着您自己接受本站规则且自行承担风险,本站不退款、不进行额外附加服务。

原创文章,作者:打字小能手,如若转载,请注明出处:https://www.447766.cn/chachong/20680.html,

Like (0)
打字小能手的头像打字小能手游客
Previous 2022年4月19日
Next 2022年4月19日

相关推荐

My title page contents